Onderschat niet het gevaar van overschatting
Het is bijna niet voor te stellen: elke week vallen er gemiddeld zo’n 2 personen tijdens werkzaamheden op hoogte. In 2019 ging het om 103 vakmensen. Toch hoort Dirk van Blijswijk, productspecialist valbeveiliging en manager Expertisecenter Safe Site – Powered by Mennens, vaak: ‘Vallen? Dat gebeurt ons niet.’ Juist dit zorgt voor levensgevaarlijke situaties. Onderschat niet het gevaar van overschatting.
Vallen is een van de meest voorkomende oorzaken van een bedrijfsongeval. Van de in totaal 103 werknemers vielen er in 2019 o.a. 46 personen van een dak, hooggelegen vloer of platform en 16 personen van een steiger. 14 anderen maakten een val van hoogte door een gat in de grond. Nog eens 3 mensen vielen van een bewegend platform (1). De cijfers liegen er niet om.
(On)bewuste overschatting
Wat ik in de praktijk vaak zie, is bewuste of onderbewuste zelfoverschatting. ‘Dat kan wel zo’, ‘Dit moet nog even snel gebeuren’, ‘Ik houd me wel vast’ of: ‘Ik heb geen hoogtevrees’ en ‘Mijn collega doet dit toch ook?’. Dit gebeurt op allerlei niveaus. Van doorgewinterde vakmensen tot stagiairs die bij hen de ervaring opdoen en ‘de kunst afkijken’.
Veiligheidsmaatregelen treffen
Toch zijn collectieve en persoonlijke beschermingsmiddelen (2) bij werken op hoogte wel degelijk een must én wettelijk verplicht. Ook bij ogenschijnlijk ‘lage’ hoogtes. Zodra er risico bestaat op vallen, is het als werkgever je zorgplicht om veiligheidsmaatregelen te treffen. Want ook vanaf 1,5 meter hoogte kunnen medewerkers zeer ongelukkig ten val komen.
Collectieve beschermingsmiddelen
Collectieve valbeveiligingsvoorzieningen hebben de voorkeur boven persoonlijke valbeveiliging. Denk aan kooiladders, dakrandbeveiliging en vangnetten. Toch is dat niet altijd mogelijk. Bijvoorbeeld omdat de architect het niet toestaat uit esthetisch oogpunt, of er geen ruimte is vanwege bijvoorbeeld zonnepanelen. Of omdat een airco-unit de dakrand belemmert.
PBM
Dan bent je aangewezen op persoonlijke valbeveiliging, zoals harnassen, positioneringslijnen, ankerpunten en valstopblokken. En het gebruik hiervan is niet zonder risico’s. PBM voor valbeveiliging is een klasse 3 PBM, wat betekent dat de PBM beschermt tegen risico’s met mogelijk zeer ernstige gevolgen. Ook mag persoonlijke valbeveiliging in beginsel slechts gebruikt worden door één persoon. Laat je één set rouleren tussen verschillende medewerkers? Dan zitten daar strikte voorwaarden aan voor het borgen van veiligheid en hygiëne.
Producten in de kijker
Jaarlijkse keuring
Met alleen de juiste persoonlijke valbeveiliging bent je er nog niet. Volgens de Arbowet en de EN365 is een jaarlijkse keuring van deze middelen door een competent persoon “wettelijk” verplicht. De inspecteurs van Safe Site – Powered by Mennens zijn competent om dit uit te voeren. Dit kan bij jouw organisatie op locatie óf in een van onze vestigingen door heel Nederland.
Training
Vanzelfsprekend is het allerbelangrijkste dat medewerkers weten hoe zij veilig gebruikmaken van de persoonlijke valbeveiliging. En dat ze zich bewust zijn van de noodzaak ervan. Daarom zijn trainingen aan medewerkers verplicht volgens onder andere de Arbowet en Europese regels (3).
In deze trainingen komen onder andere de volgende onderwerpen aan bod:
- Wat is de geldende wet- en regelgeving?
- Wat zijn jouw rechten en plichten?
- Wat is valgevaar en wanneer is er risico?
- Welke veiligheidsmaatregelen kun je zelf treffen?
- Welke soorten persoonlijke valbeveiliging zijn er?
- Welke valbeveiliging hoort bij welke werkzaamheden?
- Wat kan ik doen als ik toch val? En wat als een collega valt?
Een toolbox redt geen levens
Nu denk je wellicht: ‘We hebben een toolbox gehad (vaak slechts 15 minuten), dus het is geregeld’. Alsjeblieft, denk verder. Want met een toolbox alleen red je geen levens. Dat zul je merken als we in ons ons Expertisecenter de werkomstandigheden nabootsen. Wat doe je als een collega van hoogte valt, iets lager blijft hangen en bewusteloos raakt? Ligt er dan een reddingsplan klaar? Beschik je dan over een geschikte reddingsset om hulp te bieden? En waar is deze dan te vinden? ‘Dan bellen we de brandweer toch?’, hoor ik regelmatig. Maar hulp van de brandweer niet altijd toereikend, want hoe komt de brandweer met hun materieel (snel) op hoogte of diepte?
Better safe than sorry
Dus, werken zonder gekeurde valbeveiliging en een gedegen training? Wellicht is het in jouw bedrijf tot nu toe altijd goed gegaan. Toch is better safe than sorry zeker op zijn plaats. Een verkeerde beweging, kleine misstap of inschattingsfout kan verstrekkende gevolgen hebben of zelfs fataal zijn. De nachtmerrie van iedereen. Laat je daarom goed informeren om na te gaan of er veilig wordt gewerkt in jouw organisatie, volgens de geldende wet- en regelgeving.
Safety Scan; laat je goed informeren
Ben je benieuwd welke kansen er in jouw organisatie zijn om veilig(er) te werken op hoogte of diepte? Neem contact met ons op voor een Safety Scan via e-mail of 010 - 437 30 33. Wij inventariseren hierbij alle aandachtspunten op basis van de geldende wet- en regelgeving en stellen aan de hand hiervan een adviesrapport op.
(1) Inspectie SZW, Monitor arbeidsongevallen en klachten arbeidsomstandigheden 2015-2019
(2) Bronaanpak heeft altijd de voorkeur, echter bij werken op hoogte is dit vaak niet mogelijk
(3) Arbowet artikel 8 en de Europese PBM gebruikersrichtlijn 89/656/EEG
