Controle & onderhoud van staalkabels

Een staalkabel is doorgaans een kostbare investering. Je wilt dan ook een kabel met een lange levensduur. Tegelijk is het van belang dat medewerkers veilig en arbotechnisch verantwoord werken. Gedegen onderhoud en controle van staalkabels is hierbij essentieel. Ontdek waar je op moet letten. 

Controle

In de Machinerichtlijn staat dat hijsmiddelen minimaal één keer per jaar geïnspecteerd moeten worden, zo ook staalkabels. De frequentie van de verplichte inspectie is afhankelijk van het gebruik en de toepassing dit moet worden vastgelegd in een risico-inventarisatie en -evaluatie. Naast de verplichte inspectie(s) is er ook de dagelijkse controle verplicht.

Dagelijkse controle

Het bedienend personeel van het hijsmaterieel dient de dagelijkse controle uit te voeren (dit kun je vergelijken met het controleren van je autolampen voor je wegrijdt). Voordat de kraandrijver zijn werkzaamheden start, moet hij o.a. de staalkabel controleren. Bij de dagelijkse controle is het belangrijk dat je controleert op een goede werking van de staalkabel(s) en mogelijke vervormingen of verstoringen. 

Tip: controleer kwetsbare plaatsen 

Elke staalkabel kent kwetsbare punten. Dit zijn bijvoorbeeld punten waar de kabel veelvuldig buigt, schavielt en/of corrodeert, etc. Kijk bij de dagelijkse inspectie van een installatie en staalkabel in elk geval naar het volgende:

• op de trommel
• eindbevestigingen 
• kabelloop
• schijven (daar waar mogelijk)
• plekken waar de kabel met eventuele extreme omstandigheden in aanraking komt.

In z'n algemeenheid is het van belang te letten op sporen van slijtage, uitdraaiing, vervormingen, draadbreuken en beschadiging. 

Let op: wanneer een werktuig tijdelijk of voor langere tijd niet in gebruik is geweest, kan dit nadelige gevolgen hebben voor o.a. de staalkabels. Inspecteer vóór gebruik van een werktuig altijd de staalkabels op vervormingen, breuken en verstoringen.  

Verplichte inspectie(s) - minimaal één keer per jaar

Naast de dagelijkse inspectie is vanuit de overheid (machinerichtlijnen) een minimaal jaarlijkse inspectie verplicht. De verplichte inspectie moet worden vastgelegd in een rapportage. Hierin moet zijn vastgelegd:

• Wie er geïnspecteerd heeft 
• Wanneer is er geïnspecteerd
• Wat de bevindingen zijn

Dit moet worden uitgevoerd door een deskundig persoon die door de directie is aangewezen.

Verschillende normen

Voor inspectie van staalkabels zijn er verschillende normen. De meest recente en meest uitgebreide norm is de internationale ISO 4309. Deze norm geeft een goed beeld over de toestand van je staalkabel en keurt de kabel goed óf af. De NEN 3233 is een Nederlandse norm, die door Mennens veelvuldig wordt gebruikt. Dit is wel een gedateerde norm, maar heeft het voordeel dat er gewerkt wordt met waarderingscijfers: 0 t/m 4. Aan de hand van deze waarderingscijfers wordt een indicatie gegeven over de toestand van de staalkabel. Aan de hand hiervan kunnen we een prognose geven over het moment wanneer de staalkabel opnieuw geïnspecteerd moet worden (uiteraard in overleg met de gebruiker), mits er geen schade optreedt.

Onderhoud

Gebruik de juiste smeermiddelen 

Naast inspectie is onderhoud van staalkabel belangrijk. Door staalkabels regelmatig te smeren met het juiste smeermiddel houd je de staalkabel langer in een goede conditie. Een hoogwaardig onderhoudsmiddel:

• vermindert slijtage. 
• stoot water af.
• gaat corrosie tegen. 
• dringt door tot de kern van de staalkabel. 
• voorkomt dat zand en vuil zich aan de kabel hechten. 

Smeren

Kabels worden in de regel geproduceerd met een vet. Dit vet is tweeledig: het heeft een conserverende én smerende werking. De conserverende werking is van nut als de staalkabel voor langere tijd op voorraad staat. De smerende werking moet z’n werk gaan doen zodra de staalkabel in gebruik wordt genomen. De draden in de strengen en de strengen in de kabel gaan dan langs elkaar bewegen. Het is raadzaam om de kabel bij ingebruikname altijd te smeren met een geschikte olie. Want als de staalkabel is geconserveerd, dan kan het vet inmiddels in meer of mindere mate zijn uitgedroogd.

Smeren doe je in de meeste gevallen met een olie en niet met een vet. Vet sluit de kabel af en trekt vuil aan, en dringt niet door tot de kern zoals olie dat wel doet. Olie drinkt door tot de kern én komt ook goed tussen de strengen en draden. 

Hoe vaak smeren?

Hoe vaak moet je smeren? Dit hangt af van de omstandigheden en het gebruik van de kabel. Bij normaal gebruik buiten is het advies om 2 keer per jaar te smeren: in het voor- en najaar. Breng het smeer dun aan. Te dik en te veel smeren is net zo slecht als helemaal niet smeren. In een stoffige omgeving is het smeren af te raden.

Laat Mennens je staalkabels inspecteren

Veel organisaties en monteurs vinden het lastig om staalkabels goed te beoordelen. Dat is niet vreemd. Een kabel ‘goed keuren’ is moeilijker dan een kabel afkeuren. Je hebt immers te maken met verschillende normen en omstandigheden. Het inspecteren is een momentopname, waarbij je in sommige gevallen pas na een jaar opnieuw inspecteert. Je wilt voorkomen dat je dan voor verrassingen komt te staan en dat de staalkabel op breken staat. Laat je daarom bijstaan door Mennens. Onze inspecteurs zijn EKH-gecertificeerd, beschikken over jarenlange kennis en worden continu bijgeschoold. Lees meer over de keuring van hijsmiddelen of neem direct contact met ons op. 

Meer weten over staalkabels