Hoe zwaarder de hendel gaat, hoe lager de magnetische sterkte
Als expert in veilig hijsen geven we vaak trainingen in het gebruik van hijswerktuigen, waaronder hijsmagneten. We stellen de deelnemers dan altijd de vraag: “Als je last hijst met een handbediende hefmagneet, wil je dan dat de hendel licht of zwaar gaat?” Vaak klinkt dan het antwoord: “Zwaar, want dan heb ik het gevoel dat de hefmagneet beter tegen de hijslast kleeft.” Toch is niets minder waar en we leggen graag uit waarom.
Eerst wat theorie: met hijsmagneten mag je ijzerhoudende lasten tot maximaal 1,5 meter boven de grond hijsen. Hijsmagneten zijn bijvoorbeeld nodig als de last in een houten verpakkingskist zit en er tussen de last en kist geen ruimte is voor hijsbanden. Dan til je met een hefmagneet de last uit de kist, om er vervolgens hijsbanden omheen te leggen.
Laat je adviseren
Uiteraard zijn er nog tal van andere punten om op te letten bij het gebruik van hijsmagneten. Denk aan de jaarlijkse verplichte keuring i.v.m. het vanzelf teruglopen van het permanente of elektrische magnetisme. Ook kent het hijsen van ronde lasten specifieke aandachtspunten. Bij Mennens adviseren we je graag over de juiste toepassing voor jouw situatie.
Licht of zwaar?
Bij handbediende hijsmagneten zet je de hijslast vast aan de magneet met een hendel. Hoe lichter die hendel gaat, hoe beter. Dit betekent dat de hijslast goed kleeft aan de hefmagneet. Gaat de hendel zwaar? Dan zit er juist veel weerstand in de magneet en kleeft deze minder goed aan de last.
Gevolgen van onjuiste bediening
Door hijswerktuigen zoals hijsmagneten onjuist te bedienen, is het mogelijk dat de last naar beneden valt. De Nederlandse Arbeidsinspectie gaat hier dieper op in met de Monitor arbeidsongevallen 2021. In 2020 en 2021 was het onjuist bedienen van hijswerktuigen de oorzaak van 10% van de bedrijfsongevallen. Zorg dus dat je weet wat je doet.
Magnetisch veld
Waarom kleeft de magneet minder goed aan de last, als de hendel zwaar gaat? Dit heeft alles te maken met het magnetisch veld van de magneet. Dit magnetisch veld heeft een bepaalde grootte en diepte. Stel dat je de diepte van het magnetisch veld niet volledig benut, omdat de last (bijv. een plaat) die je gaat hijsen dunner is dan de diepte van het magnetisch veld. Dan gaat een deel van je magnetisch veld (=kracht) verloren in de lucht. Daardoor kleeft de magneet minder goed aan de last. En gaat de hendel zwaarder.
Oppervlakte van je last
De sterkte van het magnetisch veld is ook afhankelijk van de oppervlakte van je last. Is de oppervlakte schoon en vlak? Dan is er optimaal contact tussen de magneet en de last. De last kleeft goed aan de magneet. En de hendel gaat licht. Is de oppervlakte ruw en onregelmatig of roestig? Dan ontstaat er ruimte tussen de magneet en de last en gaat ook hier een deel van het magnetisch veld verloren in de lucht. De last kleef minder goed aan de magneet. En de hendel gaat zwaar.
Bij een ronde last moet je extra voorzichtig zijn. De last wordt maar door een klein deel van het magnetisch veld gehesen. Voor een ronde last geldt dat je maar de helft van de op de magneet aangegeven WLL mag hijsen.
Hefmagneet 500 kg
Wat betekent dit in de praktijk? Stel dat jouw hefmagneet een hijsvermogen heeft van 500 kg (= Working Load Limit). Je haalt dit hijsvermogen alleen als de hijslast de juiste dikte en een schoon, gelijkmatig oppervlak heeft. Alleen dan benut je het magnetisch veld volledig. En heeft de hefmagneet een optimaal contact met de hijslast.
Maar let op:
- Is je hijslast dunner dan de diepte of dikte van het magnetisch veld? Dan gaat een deel van het magnetisch veld verloren door de lucht en kun je met dezelfde magneet bv. nog maar 125 kg hijsen, in plaats van 500.
- Heb je een hijslast die wél dik genoeg is, maar heeft deze een onregelmatig en ruw oppervlak? Dan is de hijskracht van de magneet bv. 225 kg in plaats van 500 kg.
We spreken al van een ruw of onregelmatig oppervlak bij een oppervlakteverschil van een halve millimeter tussen het hoogste en laagste punt van de hijslast.
Op goed geluk?
Het nadeel van een hefmagneet is dat je niet ziet of de last goed vastzit (zoals bij hijsbanden). Bij een mechanische hefmagneet is de weerstand van de hendel al een goede indicatie. Maar er zijn ook elektrische hefmagneten en die hebben geen hendel. Alleen een aan- en uitknop, waarbij je geen weerstand voelt als de last niet goed kleeft aan de magneet. Moet je dan hijsmagneten op goed geluk gebruiken?
Exacte afmetingen
Gelukkig niet! Op elke hefmagneet staat de maximale hijslast, dus hoe groot en hoe dik de last mag zijn. Bij deze exacte afmetingen is de last even groot als het magnetisch veld. Dan is ook de hijskracht van de magneet maximaal.
Een handig schema
Ook staat er een schema op elke magneet. Is de hijslast dunner dan de exacte afmetingen op de magneet? Of heeft de hijslast een ruw oppervlak? Dan geeft het schema aan hoeveel kg de magneet nog kan tillen. Is dit gewicht lager dan het gewicht van je hijslast? Dan kun je beter een andere hefmagneet gebruiken.
Hoe het schema eruitziet, is afhankelijk van de soort magneet. Soms heeft het schema een andere vorm, bijvoorbeeld een grafiek. Let hierop.
Kennisdossier Veilig Hijsen
Hijsgereedschappen en -middelen correct gebruiken. Lasten aanslaan. Controle, inspectie en keuring. Hoe doe je dit veilig en verantwoord?
