Voor tijdelijke werkzaamheden op hoogte wordt in veel sectoren gebruikgemaakt van een werk- of manbak aan een hijskraan of verreiker/ Manitou. De afgelopen jaren is hier veel om te doen geweest. In 2020 werden namelijk strengere voorwaarden gesteld aan het gebruik hiervan. Daarop ontstond veel commotie. In 2021 zijn de voorwaarden daarom op sommige punten weer versoepeld. Hoe zit het nu precies en vanwaar al die wijzigingen? In deze blog zetten we het voor je op een rij.
Laten we beginnen bij het begin. Bij werkzaamheden op hoogte geldt als uitgangspunt dat je personen uitsluitend mag ‘hijsen’ in arbeidsmiddelen die daarvoor speciaal bestemd zijn. Denk aan een hoog-/ laagwerker. Maar soms is het niet mogelijk om deze (veilig) in te zetten. Bijvoorbeeld omdat het om een moeilijk bereikbare plek gaat, of omdat er een calamiteit voordoet en er geen hoogwerker ter plaatse is. In dat soort incidentele gevallen is het gebruik van een werk- of manbak toegestaan.
Geen incidenteel gebruik
In de praktijk was het zo dat de werk- of manbak te pas en te onpas werd gebruikt. Dat is eenvoudig te verklaren. Een hijskraan of verreiker is vaak al aanwezig op bouwplaatsen, een hoogwerker niet. En een hoogwerker huren, kost ook tijd en geld. Die tijd is er niet altijd. Een werk- of manbak aan de hijskraan of verreiker hangen, is dan veel makkelijker
2020: regels aangescherpt
Maar zoals gezegd heeft personen hijsen in een werk- of manbak nooit de eerste voorkeur. Voor meer duidelijkheid en uniformiteit, werden de voorwaarden voor de inzet van werk- en manbakken in 2020 aangescherpt in het Arbeidsomstandighedenbesluit.* Dit waren de meest ingrijpende wijzigingen:
- Je moest 3 dagen vóór de inzet van de werk- of manbak een melding doen bij de Nederlandse Arbeidsinspectie.
- Je moest het werkplan laten toetsen door een geregistreerd hoger veiligheidskundige.
- Je mocht alléén gebruikmaken van een werk- of manbak als de windsnelheid niet meer bedroeg dan 7 meter per seconden.
Over deze punten ontstond veel weerstand. Want een werk- of manbak wordt júist vaak voor ad-hocwerkzaamheden gebruikt. Met de meldingsplicht, werd dat onmogelijk gemaakt. Bovendien was deze wijziging primair ontstaan omdat er met name in de asbestsanering veelvuldig van deze werkmethode gebruik werd gemaakt. Plus: voor elke inzet een werkplan opstellen en laten toetsen door een geregistreerd hoger veiligheidskundige kost extra tijd (en geld). En bij de wijziging over de windsnelheid stond geen duidelijk meetpunt gedefinieerd (was dit beneden gemeten, of in de bak op hoogte?).
Er waren ook veel misverstanden. Velen dachten dat de inzet van een werk- of manbak helemaal niet meer was toegestaan, bijvoorbeeld.
* Het gaat om Artikel 7.23d. van het Arbeidsomstandighedenbesluit
2021: regels versoepeld
Dit leidde ertoe dat in 2021 het desbetreffende artikel op een aantal punten opnieuw werd gewijzigd:
- Je moet uiterlijk 2 dagen voor de inzet van een werk- of manbak een melding doen bij de Nederlandse Arbeidsinspectie. In uitzonderlijke gevallen mag je nu óók achteraf melden. Bijvoorbeeld bij calamiteiten. Je moet dan nog wel steeds een werkplan hebben
- Gebruik je de werk- of manbak incidenteel, maar wel telkens met dezelfde kraan of verreiker, voor dezelfde werkzaamheden én op dezelfde locatie? Dan hoef je dit jaarlijks slechts één keer vooraf te melden.
- Het werkplan moet worden getoetst door een specialist (dit is veel algemener dan een geregistreerd veiligheidskundige).
- Je mag gebruikmaken van een werk- of manbak als de windsnelheid niet meer bedraagt dan 13,8 meter per seconden, gemeten vanaf het hoogste punt van het hijswerktuig. Er is dus een duidelijk meetpunt gegeven én de maximale windsnelheid is verhoogd.
Leidraad
Het komt er dus op neer dat de inzet van een werk- of manbak als uitzondering geldt. Wanneer is de inzet hiervan nu wél ‘gerechtvaardigd’, en wanneer niet? Hiervoor is een leidraad ontwikkeld. In deze leidraad lees je alle uitgangspunten en spelregels.
Altijd prioriteit: veilige voorzieningen en werkuitvoering
Werkbak, manbak of hoogwerker: welk arbeidsmiddel ook gerechtvaardigd is, zorgen voor veilige voorzieningen en werkuitvoering is áltijd prioriteit nummer één. Zorg dus dat je de uitgangspunten kent en de regels vanuit het Arbeidsomstandighedenbesluit naleeft. Heb je vragen over de inzet van een werk- of manbak? Bij Mennens adviseren we je graag over de juiste toepassing voor jouw situatie. Stuur ons een e-mail of neem contact op met een vestiging in de buurt
Kennisdossier Veilig Hijsen
Hijsgereedschappen en -middelen correct gebruiken. Lasten aanslaan. Controle, inspectie en keuring. Hoe doe je dit veilig en verantwoord?
