8 oplossingen voor onjuist gebruik van hijsmiddelen
Hijsmiddelen kunnen op verschillende manieren onjuist gebruikt worden. In de praktijk zie ik steeds dezelfde werkwijzen terugkeren. Toch is het zeker mogelijk om deze te verbeteren. Als expert in veilig hijsen geef ik daar 8 handvaten voor. In de praktijk zie ik het vaak (bijna) misgaan op de volgende punten:
- Hijshoogte
- Scherpe randen
- Hoeken
- Verliesfactoren
- Obstakels tijdens het hijsen
- Haken van binnen naar buiten aangeslagen
- Evenwichtspunt
- Last-minute risicoanalyse
Dat het in de praktijk ook écht mis kan gaan, bewijzen de cijfers. Tussen 2020-2021 had 3% van de arbeidsongevallen bijvoorbeeld te maken met vallende objecten tijdens hijswerkzaamheden (Zie Monitor arbeidsongevallen 2021 van de Nederlandse Arbeidsinspectie). 7% van de slachtoffers is daarbij overleden. En 21% houdt er blijvend letsel aan over.
In deze blog leg ik daarom per punt uit waar je op kunt letten en wat de veiligste werkwijzen zijn.
1. Niet voldoende hijshoogte
Heb je niet voldoende hijshoogte? Dan kun je het beste kiezen voor een ander soort hijsgereedschap, geen kettingtweesprong bijvoorbeeld. In dit geval adviseer ik een hijstraverse, hijsbalk of hijsjuk. Op het moment dat je dit gereedschap gaat gebruiken, verklein je de hijshoogte door je hijsbreedte te vergroten.
2. Scherpe randen
Ga je een last hijsen met scherpe randen, kies dan de juiste hijsmiddelen. Mijn advies is een staalkabel, ketting of hijsbalk. Kies je voor een hijsband? Gebruik dan een beschermingshoes om de hijsband of bescherming om de rand zelf.
Scherpe randen: praktijkvoorbeeld
In de praktijk hoor ik vaak dezelfde kreet: “Als de hijsband insnijdt, pakken we weer een nieuwe. Dit middel kost toch niet veel.” Ontstaat er echter een bedrijfsongeluk door de hijsband, dan is de totaalprijs ineens veel hoger. Lees zeker ook ons artikel over de veiligheid van hijsbanden.
3. Te grote hoeken
Door met hijsmiddelen in te grote hoeken te hijsen, wordt de piekspanning in je hijsmiddelen groter dan de werklast. Om dit te voorkomen, kun je het beste in hoeken hijsen waarvan de buitenhoek 60 graden of kleiner is.
Te grote hoeken: praktijkvoorbeeld
Wanneer ik op locatie ben, hoor ik medewerkers wel eens zeggen: “We hebben op dit moment geen ruimte om in kleine hoeken te hijsen, dus we kunnen beter in grote hoeken hijsen.” Een veiliger alternatief is een hijstraverse, hijsbalk of hijsjuk. Dan breng je je last en hijsmiddelen in balans, zonder in hoeken te hijsen.
4. Twee of meer verliesfactoren
Bij iedere hoek komt een verliesfactor kijken. Meestal zijn er tijdens het hijsen twee of meer verliesfactoren in het spel. Dit gebeurt bijvoorbeeld wanneer je twee hijsbanden stropt om een buis, om ze vervolgens onder een hoek aan een hijskraan vast te maken.
Houd dus rekening met iedere mogelijke verliesfactor tijdens het hijsen. De som van deze verliesfactoren bepaalt de werklast van je hijsmiddelen.
5. Obstakels tijdens het hijsen
Soms komt een last tijdens het hijsen een obstakel tegen. Dan is het van belang om van tevoren te weten of de last erlangs of eroverheen kan. Is het obstakel te groot of is er te weinig ruimte, dan kost het tijd om het obstakel weg te halen of om de last langs een andere route te verplaatsen.
Obstakels tijdens het hijsen: praktijkvoorbeeld
Terwijl ik op bezoek was bij een bedrijf, stuitte de medewerkers op zo’n obstakel. Ze probeerden het obstakel weg te halen, terwijl de last nog in de haak hing. Dit creëerde een riskante situatie, want mensen konden onder de last lopen.
Controleer daarom altijd voorafgaand aan het hijsen of de last veilig van A naar B kan. Zitten er obstakels op de route? Dan kun je deze beter weghalen.
6. Haken van binnen naar buiten
Voordat je een last gaat hijsen, is het bijna altijd nodig om een haak ergens in te slaan. Dit kan in een hijsoog of in een vastzittend punt op de last. Op dat moment is het vaak makkelijker om de haak van buiten naar binnen aan te slaan, maar dit brengt risico’s met zich mee. De veiligheidsklep van de haak wijst dan namelijk naar beneden. De piekbelasting komt op het dunste deel van de haak. Het openbuigen van de haak is dan niet uitgesloten.
Om dit te vermijden, adviseer ik om de haak van binnen naar buiten aan te slaan. Dan wijst de veiligheidsklep naar boven. Op die manier komt de piekbelasting op de nek van de haak. Dit is het dikste en stevigste onderdeel van de haak.
7. Evenwichtspunt
Het is belangrijk om te weten of in te kunnen schatten waar het evenwichtspunt (ofwel het zwaartepunt) van de last zit. Het evenwichtspunt bepaalt waar de hijspunten komen, zodat de kraanhaak recht boven het evenwichtspunt komt te hangen. Zo voorkom je dat de last kantelt. Daarnaast is het essentieel om voldoende ruimte te hebben tussen de last en de kraanhaak. Hoe langer de hijsmiddelen, hoe kleiner het kantelpunt.
Evenwichtspunt: praktijkvoorbeeld
Het kan voorkomen dat je een last hijst die vreemd van vorm is. Bijvoorbeeld een gebogen buis met een hoek van 90 graden. Met andere woorden: het evenwichtspunt zit in het luchtledige en niet in de buis zelf. In deze situatie houd je het geheel in balans met een driesprong.
8. Last-minute risicoanalyse
Je leest het: er zijn veel werkwijzen om op te letten. Maak het jezelf dus makkelijk door een last-minute risicoanalyse uit te voeren. Hiermee bepaal je welke maatregelen je moet treffen om de aanwezige risico’s te verlagen. Dit vergroot de veiligheid aanzienlijk, of je nu werkt met hijsbanden, kettingen of hijstraversen. Bij Mennens adviseren we je graag over de juiste toepassing voor jouw situatie. Je kunt hiervoor een e-mail sturen of contact met ons opnemen via een vestiging bij jou in de buurt.
Kennisdossier Veilig Hijsen
Hijsgereedschappen en -middelen correct gebruiken. Lasten aanslaan. Controle, inspectie en keuring. Hoe doe je dit veilig en verantwoord? Dit én meer lees je in ons kennisdossier Veilig Hijsen.
BERICHT VOOR DE REDACTIE
Tal van organisaties in de bouw, industrie, logistiek & transport en offshore-sector werken veiliger, ergonomischer en efficiënter dankzij de hijs- en hefexpertise en valbeveiligingsoplossingen van Mennens. Sinds onze oprichting in 1888 staan we bedrijven en organisaties bij met verregaande kennis en doordacht advies over veilig hijsen, heffen en werken op hoogte. Zodat de veiligheid van medewerkers doorlopend is geborgd en het benodigde materieel langdurig meegaat.
Contactinformatie
Neem voor meer informatie contact op met:
Michel de Vos (marketing manager)
michel.de.vos@mennens.nl
06 1004 2931
