Fall arrest blocks: an ideal fall protection device

Pre-use check

Om te beoordelen of valstopblokken naar behoren functioneren, is de gebruiker de eerste die hier iets over zegt. Elke gebruiker zou namelijk een ‘pre-use check’ uit moeten voeren, voordat hij of zij een valstopblok gebruikt voor veilig werken op hoogte of in een besloten ruimte.

Hoe voert de valstopblokgebruiker de pre-use check uit? Dat leert hij of zij in onze basistrainingen:

• Werken op platte daken
• Werken op schuine daken
• Werken op hoogte
• Klimmen en werken op hoogte

In deze trainingen leert de gebruiker ook veilig werken met het desbetreffende valstopblok.

Dit zijn de merken waarvoor u bij ons terechtkunt:

Arbeidsomstandighedenbesluit: artikels over keuren en onderhouden

• Artikel 7.4a. geeft aan hoe vaak arbeidsmiddelen gekeurd moeten worden. In het kort hoort een arbeidsmiddel onderhevig aan slijtage zo vaak als nodig gekeurd te worden. Dit is ook verplicht na een uitzonderlijke situatie (zoals een ongeval of lange buitengebruikstelling).
• Artikel 7.5 geeft informatie over het onderhouden en reinigen van arbeidsmiddelen. Samengevat is het doel van onderhoud dat een arbeidsmiddel gedurende de gehele gebruiksduur geen gevaar levert voor de gebruiker.
• Artikel 7.6 geeft aan dat arbeidsmiddelen die gevaar kunnen opleveren voor de gebruiker, alleen onderhouden mogen worden door deskundige, gecertificeerde personen.

NEN-EN 365:2004

Het juist keuren en onderhouden van valstopblokken is ook opgenomen in de Europese norm NEN-EN 365:2004: ‘Persoonlijke beschermingsmiddelen tegen vallen van hoogte - Algemene vereisten voor instructies voor gebruik, onderhoud, periodieke keuring, reparatie, markering en verpakking’.

Deze norm beschrijft dat een periodieke keuring voor valstopblokken ten minste één keer per jaar verplicht is. Is er tussentijds twijfel over het functioneren van het valstopblok? Dan moet je ook tussentijds keuren. Een competent persoon keurt de softgoods, zoals harnassen en vallijnen. Dit doet diegene volgens de voorschriften van de producent. Valstopblokken worden echter gekeurd door de producent zelf. Of door een bedrijf of individu dat door de producent is opgeleid. Dit is verplicht omdat alleen deze partijen de beschikking hebben over de benodigde speciale gereedschappen en de originele reserve-onderdelen.

Gebruiksaanwijzing

Ook de gebruiksaanwijzingen van valstopblokken beschrijven hoe het keuren en onderhouden ervan in zijn werk gaat. Ook hier komt het wetsbesluit en de Europese norm gedeeltelijk aan bod. De verplichte jaarlijkse keuring wordt genoemd, maar in de handleidingen staat ook dat het valstopblok bij intensief gebruik vaker gekeurd hoort te worden. 

Videotranscriptie Podcast: Keuren van softgoods en valstopblokken

00:00:05
Michel: Welkom mannen, leuk dat jullie er zijn bij deze podcast van Mennens. We gaan het hebben over keuren, met name over softgoods en over valstopblokken.

00:00:18
Michel: Wat zijn softgoods? Ja, Alex.

00:00:21
Alex: Leuk dat we hier zijn, Michel. Ja, wat zijn softgoods? Onder softgoods verstaan wij alle producten welke van zachte materialen zijn gemaakt, bijvoorbeeld harnassen en lijnen en dan met of zonder valdemper. Dat zijn even de softgoods. Ik weet niet of Dirk daar nog wat aan toe te voegen heeft? Hij weet er nog meer van af.

00:00:44
Dirk: Ja, ik weet er wel wat van af.

00:00:46
Michel: Ik had beter de vraag aan Dirk kunnen stellen.

00:00:46
Dirk: Wat Alex zegt dat klopt. Alle valbeveiligingsproducten, waar *webby* materiaal in zit, zoals polyester en touw dat valt onder softgoods.

00:00:57
Michel: Die moeten gekeurd worden?

00:01:00
Dirk: Die moeten gekeurd worden, jazeker.

00:01:02
Michel: Kun je daar wat over vertellen?

00:01:03
Alex: Ja, die moeten jaarlijks gekeurd worden. Dat is de minimale eis. Afhankelijk van het gebruik van die softgoods zou dat inderdaad meer moeten. Denk bijvoorbeeld aan gebruik bij las-, snij- en slijpwerkzaamheden, dan moet het interval van de keuring wellicht nog korter zijn, maar in ieder geval minimaal één keer per jaar.

00:01:28
Michel: Wat voor type softgoods zijn er? Je noemde er net al een aantal, maar noem eens een paar concrete voorbeelden.

00:01:35
Dirk: Harnassen vallen onder softgoods. Lijnen, verstelbare lijnen, lijnen met een vaste lengte, lijnen met een demper, minivalstopblokjes, ankerstoppen, dat zijn echt allemaal softgoods. De producten die je op je lijf draagt.

00:01:50
Michel: Ja, en kan iedereen die keuren of moet je daarvoor opgeleid zijn?

00:01:55
Alex: Voor sommige merken is een opleiding door de fabrikant inderdaad wel noodzakelijk, maar voor het merendeel niet. Wij hebben bij Mennens daar onze interne opleiding voor om te zorgen dat onze keurmeesters bekwaam zijn en bekwaam blijven. Volgens de NEN 365 moet een keurend persoon ook competent zijn en dat is iemand die op de hoogte is van alle keuringscriteria en capabel is om afwijkingen te herkennen en hier actie op te ondernemen.

00:02:25
Michel: Oké, helder, dus ik kan dat niet keuren?

00:02:27
Alex: Nee, helaas.

00:02:29
Dirk: Je kan het wel leren.

00:02:29
Alex: Je kan het wel proberen.

00:02:30
Dirk: Voor de softgoods is het vrij makkelijk te leren, want als je het heel erg chargeert lijken eigenlijk alle harnassen, vallijnen en stroppen op elkaar, want ze zijn van vergelijkbaar materiaal gemaakt. Als je dan opgeleid bent tot competent persoon, dan moet je het allemaal wel kunnen keuren. Alleen in Nederland is het wel zo dat er door allerlei verschillende bedrijven en personen gekeurd wordt en je kan je dan afvragen of iedereen die dat doet ook competent is.

00:03:00
Alex: Een valstopblok is dat ook een softgood? Een ander onderwerp van deze podcast.

00:03:06
Dirk: Nee, een valstopblok is geen softgood.

00:03:08
Michel: Nee?

00:03:09
Dirk: De norm die Alex net aanhaalde de NEN 365, daarin staat: 'wanneer een product complex is' – en wanneer een product complex is, dat bepaalt de producent – dan moet je daarvoor speciaal opgeleid zijn door de producent. Valstopblokken vallen daaronder en worden daar ook echt daadwerkelijk benoemd. Dan moet je dus een training hebben gehad, bij de producent vaak en dus ook door de producent, om dat soort producten en valstopblokken te keuren en daarbij moet je ze ook openmaken.

00:03:39
Michel: Oké.

00:03:41
Alex: Ja.

00:03:41
Michel: Wanneer gebruik je zo een blok?

00:03:44
Alex: Ja, die kunnen overal gebruikt worden, waar valgevaar is. Ze worden voornamelijk gebruikt op verticaal vlak, op schuine daken, maar tegenwoordig zie je ook heel veel dat ze op horizontaal, op platte daken om het zo maar te zeggen, gebruikt worden. Ja, het voordeel van een blok is, dat je natuurlijk heel veel bewegingsvrijheid hebt. Ja, een blok zorgt ervoor dat je val tot een zeer korte afstand beperkt wordt.

00:04:11
Michel: Dan zijn er, neem ik aan, verschillende groottes en types en is er van alles?

00:04:18
Alex: Ja, er zijn diverse uitvoeringen van valblokken. Je hebt valblokken die bij een val meteen vergrendelen. Je hebt valblokken met een afdaalfunctie, dus dat betekent als jij valt dat je gecontroleerd naar beneden zakt. Je hebt ook valblokken met een reddingsfunctie waar een soort lierwerking in zit, waarmee je de persoon die gevallen is omhoog kan halen.

00:04:41
Michel: Ook die blokken moeten gekeurd worden?

00:04:42
Alex: Uiteraard.

00:04:43
Dirk: Ja, een valblok is een valblok.

00:04:45
Michel: Door een capabel iemand die opgeleid is daarvoor?

00:04:47
Dirk: Ja, bij een valstopblok is het dus een competent persoon plus opgeleid door de producent -

00:04:51
Alex: Correct.

00:04:52
Dirk: Juist omdat bij valstopblokken er zoveel verschillende types zijn met verschillende functies is het heel erg belangrijk. Als je een blok hebt met een afdaalfunctie of met een redlierfunctie, daar zitten tandwielen en een remwerking in en dat moet uit elkaar gehaald worden en dat moet geservicet worden. Het is dus wel echt essentieel dat de partijen die dat doen ook weten wat ze doen.

00:05:15
Alex: Vanuit het verleden hebben we natuurlijk best wel ervaring met het openmaken van die blokken en wij zien daar natuurlijk slijtage in, maar ook vervuiling van het product. Waar bij de bedrijven mee gewerkt wordt dat kom je tegen in dat blok en dat kan wel problemen qua werking veroorzaken.

00:05:32
Michel: Ja, en mag je alle merken keuren?

00:05:36
Alex: Wij mogen bijna alle merken keuren. Voornamelijk de merken die beschikbaar zijn op de Nederlandse markt. Op onze website kun je dat ook zo terugzien voor welke merken wij geaccrediteerd zijn. Mochten wij twijfelen, dan gaan wij contact opnemen met de fabrikant over hoe of wat en eventueel de mensen daarvoor trainen.

00:05:59
Michel: Ja, want je had het net over blokken die gebruikt worden, waar allerlei vervuiling in was gekomen door gebruik binnen een bepaalde productie-omgeving of wat dan ook. Als zo een blok wordt afgekeurd, wat dan?

00:06:13
Dirk: Dan mag je het blok niet meer gebruiken.

00:06:14
Michel: Of als die gebruikt is tijdens een val bijvoorbeeld?

00:06:17
Dirk: Ja, dan moet die ook gekeurd worden. Kijk, het keuren is wat Lex net zei, tenminste één keer per 12 maanden en afhankelijk van het gebruik zou die interval korter moeten zijn. Dat gebeurt niet vaak, maar na een val, dus na een situatie die de veiligheid van het blok niet meer gegarandeerd, dan moet hij ook gekeurd worden. Valstopblokken kunnen gekeurd worden na een val en dan ook gerepareerd worden indien nodig en dan weer gebruikt worden. Echter, als het blok echt helemaal is afgekeurd, dan bieden we in eerste instantie hetzelfde merk blok aan, aan de eindklant. Dat is ook precies de reden, waarom we alle merken mogen keuren – of vrijwel alle merken – omdat wij ons daar heel netjes houden aan de afspraken die we hebben gemaakt. Dus als we een merk X keuren en die is afgekeurd, dan bieden we ook merk X aan aan de klant. Klanten zijn vaak heel erg gewend aan een bepaald specifiek merk en dan is het niet logisch om over te stappen naar een ander merk. We mogen ook vrijwel alle merken keuren, dus zo kun je ook aan de producenten laten zien, dat je netjes omgaat met die afspraken die je heb gemaakt.

00:07:17
Michel: Ja. Welk advies wil je de kijker meegeven, als het gaat om het gebruik van een valstopblok?

00:07:25
Michel: Ja, een advies. Er zijn meerdere adviezen. Ten aanzien van keuren, is het dat je je blok laat keuren door een partij die er ook voor geautoriseerd is. Dat kun je controleren, als je het niet helemaal vertrouwt, door het certificaat op te vragen bij de betreffende partij. Dat zouden ze moeten kunnen laten zien. Het certificaat staat altijd op naam van een gebruiker en die is dan voor dat bedrijf specifiek opgeleid. Denk ook goed na over waar je het blok voor gaat gebruiken. Alex vertelde net dat de valstopblokken ook steeds vaker horizontaal gebruikt worden. Dan is het ook wel belangrijk, dat je goed nadenkt over hoe gebruik ik het horizontaal en kan ik mogelijk over de rand vallen? Mensen lopen vaak dan tot aan de rand van een plat vlak. Als je dan over de rand gaat, dan moet er nog een extra toevoeging op het blok zijn, dan moet die ook geschikt zijn voor 'sharp edge', scherpe randen. Als je over de rand valt, komt er natuurlijk kracht op die kabel te staan. Die kabel ligt op een stalen of betonnen rand en dan kan die door de kracht en de beweging doorgesneden worden. Daar is een Duitse extra test voor bedacht en dat staat ook in een RFU; een recommendation for use document. Dan wordt er getest of die kabel niet kapot gaat op de rand en dat zijn wel essentiële dingen. We hebben het in het verleden wel meegemaakt dat er ongevallen zijn gebeurd, omdat mensen met zo een valsterblok door een daklicht heen vielen en waarbij de kabel doorgesneden werd. Ja, dan lig je beneden met alle gevolgen vandien.

00:08:55
Michel: Ja.

00:08:56
Alex: Zorg ervoor dat je mensen ook getraind zijn. Dat het personeel wat ermee moet werken, weet wat ze doen en dat ze daar de benodigde informatie voor hebben en training over doen.

00:09:06
Michel: Waar kan ik terecht voor trainingen?

00:09:08
Alex: Nu, dat kan dus bij mijn collega Dirk bij ons expertisecentrum.

00:09:11
Dirk: Zeker.

00:09:11
Michel: Een mooi inkoppertje, of niet?

00:09:11
Alex: Ja, maar dat is wel zo natuurlijk. Kijk, je kan wel een product aanschaffen en je kan je ergens aan zekeren, maar wellicht heb je het verkeerde blok of verkeerde harnas of de verkeerde lijn. Die mensen kunnen jou exact adviseren, wat je dient te gebruiken bij welke werkzaamheden en daarnaast kunnen ze ook zorgen voor een training, zodat je het kan simuleren in een veilige omgeving.

00:09:32
Michel: Er wordt dus altijd locatiespecifiek bekeken wat het juiste blok is?

00:09:36
Alex: Dat kan.

00:09:37
Dirk: Dat zou wel moeten. Dat zou zeker moeten. De training zelf kan een wat meer algemene training zijn over het gebruik van de valstopblokken, want die gebruiken we altijd in combinatie met een harnas en met een ankerpunt. Wat mensen zich goed moeten realiseren, is dat het een klasse drie ppm is. Het is een persoonlijk beschermingsmiddel, wat bij een noodsituatie je leven moet beschermen en dan moet je getraind zijn in het gebruik. In de Arbowet artikel acht staat iets over het gebruik van persoonlijke beschermingsmiddelen en dat je dan de werking moet kennen en de limitaties. Er staat in de gebruiksaanwijzing dat je getraind moet zijn. Nog steeds komt het voor dat bedrijven dat niet doen. Die geven een klasse drie aan een gebruiker en zeggen: succes, je hebt VCA, zoek het maar uit. Wij proberen dat altijd te tackelen door te zeggen, als je kijkt naar duikuitrustingen, dat is ook een klasse drie ppm adembescherming. Er is bijna niemand die zonder training met adembescherming gaat werken. Dan zeggen ze, kijk wel uit. Echter, bij valbeveiliging zeggen mensen zelf ook nog wel heel vaak, dat weet ik wel en ik weet hoe dat werkt.

00:10:36
Michel: Bij duiken moet je je PADI halen, geloof ik.

00:10:39
Alex: Ja, je moet in ieder geval een duikbrevet hebben. Waarschijnlijk is die angstperceptie ook anders. Onder water vindt iedereen spannend en werken op hoogte vinden we misschien nog wel een beetje stoer en dan denken mensen en dat zeggen ze ook letterlijk: ja, maar ik val niet.

00:10:51
Michel: Als je puur de media bekijkt en alle cijfers, dan gebeuren er nog steeds te veel ongelukken.

00:10:57
Dirk: Van hoogte?

00:10:58
Michel: Ja.

00:10:58
Dirk: Ja, absoluut.

00:10:59
Michel: Niet alleen tweeënhalve meter of drie meter, maar -

00:11:02
Dirk: Valstopblokken worden ook veel gebruikt door mensen die besloten ruimte in moeten en daar gaat ook nog van alles mis. Er gaan zelfs mensen nog steeds een besloten ruimte in met een touw om hun middel in plaats van een valstopblok op hun rug, dus er is nog genoeg te halen.

00:11:14
Michel: Genoeg te halen. Interessant. Ik weet meer en ik hoop de kijker ook. Dank jullie wel.

00:11:20
Dirk: Goed zo.

00:11:20
Michel: Nog iets vergeten of nog iets aan te vullen?

00:11:22
Alex: Volgens mij niet. Ik denk dat we alles wel geraakt hebben.

00:11:25
Dirk: Ja, en als wat vergeten zijn of mensen nog vragen hebben, kunnen ze altijd contact met ons opnemen.

00:11:29
Michel: Komt goed. Dank jullie wel.

00:11:30
Alex: Michel, bedankt.

00:11:31
Dirk: Bedankt, Michel.